AŞKIN HALLERİ

 

İbn Hazm

(993-1064).: Endülüs’lü hukukcu,edebiyatçı,muhaddis soy ve secere bilgini,dilbilimci ve şair

 

Kaynak: Güvercin Gerdanlığı / Çeviren: Mahmut Kanık/ İnsan Yay. /İst 1995

 

AŞKIN MAHİYETİ

Çok sevgili dostum, aşk göz açtırmayan bir derttir. Bu derdin ilacı acısıyla orantılı olmalıdır. Bu öyle bir hastalıktır ki, hasta zevk alır. Öyle bir acıdır ki, dert sahibi arzu eder. Bu derde kim uğrarsa artık iyileşmek istemez. Acı çeken ise, bu acıdan kurtulmayı dilemez. Aşk insana vaktiyle iğrendiği şeyleri süslü püslü gösterir. Kendisine zor gibi gözüken şeyleri kolay gösterir. Doğuştan olan huyları ve doğal eğilimleri değiştirecek kadar ileri gider.

 

AŞKIN BELİRTİLERİ

 

Şunlar da aşkın belirtileridir, izleridir görüp yakalayabilen için kuşkusuz: sevgiliyle dar bir yerde buluşmadan dolayı haz duymak; geniş ve açık bir yerde buluşmadan dolayı canı sıkılmak; her birinin elinde tuttuğu nesneye bir diğerinin sahip olma yollarını araması; gizlice göz kırpma, ona dayanarak üstüne eğilmeye çalışmak; konuşma sırasında ötekinin eline dokunmaya çalışmak; bardakta sevgilinin bıraktığı artığı içmek ve dudaklarını bardağın, sevgilinin dudaklarının değdiği ucuna değdirmeye uğraşmak…

 

ARACI

 

…seçilecek aracı, görevini getirmeye ehil, kurnaz, basit bir işaretle hemen her şeyi anlayan, anında gizliyi açığa çıkarmasını bilen ve durumu kendiliğinden güzelleştiren, kendisini oraya gönderenin yerine geçerek onun unutulmamasını sağlayan ve her şeyi eksiksiz ve kusursuz tekrar ona ulaştırıp anlatan birisi olmalıdır. Sır saklayan, ölçülü, ağzı sıkı, sadık, ahdine vefalı, alçak gönüllü ve güzel sözlü olmalıdır. Bu niteliklere sahip olmayan aracı, bu niteliklerin eksikliği oranında sahibine zarar verir.

 

KAÇINMAK

 

Halifelerin halılarını çiğnedim, kralların toplantılarına katıldım. Fakat aşığın sevgilisine karşı gösterdiği korku ile karışık saygıya denk bir saygı görmedim. Yöneticilere etki edenlerin nüfuzunu ölçtüm;vezirlerin kullandığı yetkileri gördüm, devlet adamlarının tattığı sevinçleri bilirim; fakat sevgilisinin kalbini çalıp, duygularını elde ederek kendisine meylettireceğinden, böylece onun sevgisini kazanacağından emin bir aşığın talihinden memnun oluşundan daha yoğun, daha diri bir coşku ve sevinç bilmiyorum. Sultanların huzurunda insanların nasıl el avuç ovuşturduklarını gördüm; asi dinsizlerle bir olup büyük günah işleyen suçluların hallerini bilirim. Onların hali, öfkeden taşan, kızgınlığı son sınıra varmış, katı bir sevgilinin huzurundaki çılgın aşığın durumundan daha az gösterişsizdir.

   

İTAAT

 

Biri kalkıp da, bir aşık için, sevgilisinin kendisine çektirdiği küçültücü işkencelere sabretmesi aşağılık bir şeydir demesin. Bu büyük bir yanlışlık olur. Hepimiz biliriz ki, sevgili aşığının ne dengi ne de benzeridir; dolayısıyla ona karşı misillemede bulunmaz ve eziyetine katlanır. (…) böyle aşırı bir hoşgörülülük ve sabır küçültücü, böyle bir boyun eğme değer düşürücü olsun, yok öyle bir şey.

 

TESELLİ

 

Eğer sevgili cefa etmede aşırı gider, taşkınlık ederse ve aşığın eğer birazcık soylu ve gururlu bir nefsi varsa, aşık teselli olur. Eğer bir ara ya da sürekli ılımlı ve ölçülüyse, kesik kesik ama büyükse, aşık buna dayanacaktır ve bu cefayı görmezlikten gelecektir, ta ki bu cefa iyice artıncaya ve devamlı oluncaya kadar. O zaman aşığın vefalı olması istenemez; bu durumda kimi şeyleri unuttuğu için kimse onu kınayamaz.